Türk bilim insanları, yapay zeka tabanlı bir uygulama geliştirerek sağlık alanında önemli bir devrim yaratmaya hazırlanıyor. Bu yenilikçi sistem, ses kaydı aracılığıyla akciğer kanserini %90 doğruluk oranıyla tespit edebiliyor. Akciğer kanseri, sıklıkla belirtilerinin geç fark edilmesi nedeniyle tehlikeli bir hastalık olarak biliniyor. Türk doktorlar ise, bu uygulama ile hastalığın daha erken evrelerde tanınmasını sağlayarak erken müdahale şansı sunmayı amaçlıyor.
Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü öğretim üyesi Doçent Doktor Haydar Ankışan’ın liderliğinde, çeşitli disiplinlerden bilim insanlarının iş birliğiyle geliştirilen akciğer kanseri teşhis uygulaması, şu anki aşamada test ediliyor. Uzmanlar, yeterli veriye ulaşıldığında bu sistemin kanser tarama programlarına entegre edilebileceği görüşündeler.
ERKEN EVREDE TESPİT
Geliştirilen yapay zeka destekli uygulama, bireylerin konuşma seslerini analiz ederek akciğer kanserinin erken aşamalarda tespit edilmesini sağlamak amacı taşıyor.
Doç. Dr. Haydar Ankışhan, akciğer kanserinin genellikle ilerlemiş evrelerde tespit edildiğine ve bunun hastaların yaşamını tehlikeye attığına dikkat çekti. Çalışmanın amacının ise akciğer kanserini erken aşamalarda yakalamak olduğunu belirtti.
Açıklamalarında, “Ses yapısı, akciğer anatomisi ve kan dolaşım sistemlerini göz önünde bulundurarak, ‘sesin akciğer kanseri ile ilgili bilgi sağlayabileceği’ fikrini benimsedik. Bu düşünce üzerine yaklaşık 1,5 yılı aşkın süredir yürüttüğümüz çalışmalar sonucunda, akciğer kanserinin özellikle birinci evresinde %90’dan fazla doğruluk oranı ile teşhis edilebileceğini ortaya koyduk.” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Ankışhan, uygulamanın işleyiş şekline dair şu bilgileri aktardı:
“Ses kayıtları, doğal ortamda alınıyor ve yapay zeka teknikleri ile işleniyor. Bu veriler, özel yöntemlerle eğitilerek anlamlı düzeye ulaştırılıyor ve böylece etkili bir tespit gerçekleştirebiliyoruz.”
“YÜZDE 92’LERE VARAN DOĞRULUK PAYI”
Çalışmada yer alan AÜ Tıp Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Bülent Mustafa Yenigün, akciğer kanserinin tedavisinde erken teşhisin hayati öneme sahip olduğunu vurguladı.
Ayrıca, düşük maliyetli ve hastalar için zararı en aza indirecek bir alternatif geliştirmeyi hedeflediklerini belirtti ve şöyle konuştu:
“Çalışmamız, 50 hasta ve 50 sağlıklı kişiden oluşan bir grupla yürütüldü. Her bir hasta için 2 dakikalık bir ses kaydı alındı. Sonuçta, %90 hatta %92’ye varan doğruluk oranı elde ettik.” dedi.
Yenigün, mevcut grup sayısının sınırlı olduğunu ancak ileride daha fazla verinin toplanması ile çok daha sağlam sonuçların elde edileceğini ifade etti.
“UYGULAMAMIZ SES DEĞİŞİKLİĞİNİ SAPTIYOR”
Doç. Dr. Yenigün, ayrıca şunları söyledi:
“Akciğerlerde oluşan kitleler, hava yollarında değişikliklere yol açıyor. Solunum borusundaki kitle, ses yapısında değişiklikler meydana getiriyor. Uygulamamız bu değişiklikleri tespit ederek potansiyel bir akciğer kanseri olduğunu belirleyebiliyor.”
Uygulamanın ne zaman faaliyete geçeceğine dair açıklamalarda bulunan Yenigün, “Öngörülerimize göre, 2-3 yıl içinde data toplandıktan sonra bir tarama programı olarak kullanılabilir hale gelebilir. Elbette hukuki ve mediko-legal meselelerin aşılması gerekiyor.” dedi.
(AA)
