Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Zuhal Doğan Bektaş, Labubu figürlerine yönelik artan ilgi ve bu ilginin sebeplerine dair önemli değerlendirmelerde bulundu.
“BİREYLERİN RUHSAL İHTİYAÇLARINI ORTAYA ÇIKARIYOR”
Günümüzde sosyal medya dinamiklerinin etkisiyle şekillenen tüketim alışkanlıklarının, bireylerin estetik tercihleri kadar psikolojik yapılarına da ışık tuttuğunu ifade eden Doğan Bektaş, “Özellikle yüksek fiyatlı koleksiyon objeleri arasında yer alan Labubu figürlerine duyulan yoğun ilgi, hem popüler kültürün etkisini hem de bireylerin ruhsal ihtiyaçlarını gözler önüne seriyor” şeklinde konuştu.
“KOLEKSİYONCULUK PATOLOJİK HALE GELEBİLİR”
Dr. Öğr. Üyesi Bektaş, bu figürlere yönelik kontrol dışı satın alma davranışının, obsesif-kompulsif spektrumda bir ‘koleksiyonculuk’ davranışına dönüşebileceği konusunda uyarıda bulundu. “Koleksiyonculuk tek başına bir psikopatoloji belirtisi değilken, işlevselliği tehdit eden bir düzeye ulaştığında patolojik hale dönüşebilir. Bu arzu, içsel boşluk hissi, anksiyete, ve çocukluk dönemine ait doyurulmamış ihtiyaçların bir yansıması olabilir” dedi.
“DİJİTAL EMZİK’ İŞLEVİ GÖREBİLİR”
Yetişkinlerin Labubu figürlerine olan ilgisinin, çoğunlukla psikolojik olarak bir ‘yeniden çocuklaşma’ ya da ‘nostaljiyle kendini avutturma’ mekanizmasına dayandığını belirten Bektaş, “Modern yaşamın getirdiği stres ve yalnızlık, bireyleri somut ve sevimli nesnelere yönlendirebilir. Bu durum psikanalitik açıdan regresif bir savunma belirtisi olabilir. Labubu figürlerinin çocuk oyuncaklarını anımsatması, bu nesnelerin bir tür ‘dijital emzik’ işlevi görebileceğini düşündürüyor” şeklinde ifade etti.
“ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞINA ZEMİN HAZIRLAYABİLİR”
Dr. Doğan Bektaş, Labubu figürlerinin satış ve pazarlama yöntemlerini değerlendirirken, bu figürlerin genellikle sürpriz içerikli ve sınırlı sayıda üretildiğini açıkladı. “Tüketici, her seferinde neyle karşılaşacağını bilememesi nedeniyle alışkanlık geliştirebilir. Değişken oranlı pekiştirme etkisi, bağımlılık açısından güçlü bir öğrenme yöntemi olarak öne çıkar. Bu belirsizlik ve nadide olana ulaşma isteği, alışveriş bağımlılığına yol açabilir” dedi.
“BU TÜR AKIMLAR, SOSYAL KARŞILAŞTIRMA MEKANİZMALARINI TETİKLİYOR”
Influencer’lar üzerinden yayılan akımların sosyal karşılaştırma mekanizmalarını tetiklediğini vurgulayan Bektaş, “Influencer’ların sunduğu idealize edilmiş yaşamlar, bireylerde ‘yetersizim’ hissini besliyor. Bu yetersizlik duygusu, bireyleri onların sahip olduklarına ulaşma çabası içine sokuyor. ‘Ben de onlara benziyorsam, değerliyim’ düşündürtez gidişat, narsisistik kırılganlığı olan bireylerde sıkça görülür” diye açıkladı.
“SOSYAL MEDYA İÇERİKLERİ BAZI KİŞİLERİ DAHA GÜÇLÜ ETKİLEYEBİLİR”
Bu davranışların her zaman patolojik olmadığını, ancak yoğunluk ve sürekli işlevsellik kaybının patolojik hale gelebileceğine dikkat çeken Dr. Bektaş, “Sosyal medya içerikleri, psikiyatrik sorunları olan bireyler üzerinde daha güçlü etkilere sahip olabilir” dedi. Özellikle dikkat eksikliği ve duygusal dengesizlik yaşayan bireylerin bu akımlardan daha kolay etkilendiğini belirtti.
“ÇOCUK VE ERGENLERİ OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR”
Labubu gibi figürlerin, çocuklar için kafa karıştırıcı olabileceğini vurgulayan Bektaş, “Çocukların duygusal gelişiminde iyi ve kötü imajlarını net şekilde ayırt edebilmesi önemlidir. Bu figürlerin hem sevimli hem de korkutucu görünümleri, kaygı ve duygusal karmaşa yaratabilir” dedi.
“İŞLEVSELLİĞİ ETKİLİYORSA DİKKAT”
Dr. Bektaş, Labubu figürleriyle ilgili ilgi ve davranışların her zaman bir psikiyatrik rahatsızlığın göstergesi olmadığını aktardı. Ancak eğer bir birey bu objelere sürekli olarak zaman, para ve enerji harcıyorsa, profesyonel yardım alınması gerektiğini vurguladı.
DİJİTAL DETOKS ÖNERİLİYOR
Sosyal medyanın olumsuz etkilerinden korunmak adına alınabilecek önlemlere değinen Dr. Bektaş, sosyal medya kullanımının sınırlandırılmasını ve dijital detoks süreçlerinin desteklenmesini önerdi. Alternatif zevk kaynakları olarak sanat, spor ve doğanın önemine vurgu yaptı.
Dr. Öğr. Üyesi Zuhal Doğan Bektaş, Labubu figürlerinin basit bir trend değil, bireyin iç dünyasındaki derin psikolojik süreçlerin bir yansıması olabileceğini belirtti. Bu durum, bireyin benlik arayışı ve onaylanma ihtiyacının görünmesini sağlıyor.
(DHA)
