Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Özgür Bilgin Topçuoğlu, 10 Mayıs Dünya İnme Farkındalık Günü münasebetiyle inmenin belirtileri, nedenleri ve önlenmesi yolları hakkında önemli bilgiler paylaştı.
İNME NEDEN ORTAYA ÇIKAR?
Prof. Dr. Bilgin Topçuoğlu, inmenin nedenlerine değinerek, “İskemik inmelerde damarların tıkanması, damarlara pıhtı atması ya da çeşitli sebeplerle damar içinde pıhtı oluşması sonucunda meydana gelir. Beyin damarlarına pıhtı atmasının iki ana kaynağı vardır. Birincisi kalpten gelen pıhtılar, ikincisi ise boyun damarlarından kaynaklanan pıhtılardır. Pıhtı oluşumu, kanın pıhtılaşma eğiliminin arttığı bazı metabolik ve romatizmal hastalıklarda, kanser ve gebelik gibi durumlarda da görülebilir” açıklamalarında bulundu. Ayrıca, Dünya İnme Organizasyonu (WSO) verilerine göre inmelerin yaklaşık altıda birinin depresyon ve stresle ilişkili olduğunu belirtti. Özellikle orta ve ileri yaş grubundaki bireylerde inme ve geçici iskemik atak riskinin iki kat daha fazla olduğunu aktaran Prof. Dr. Topçuoğlu, uzun süreli kronik stres durumlarının vücutta hormon salgılarak ateroskleroz (damar sertliği) gelişimine yol açabileceğini sözlerine ekledi.
‘SIK GÖRÜLEN İNME BELİRTİLERİNE DİKKAT’
Prof. Dr. Topçuoğlu, inmenin sık görülen belirtilerini “Vücudun tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta hissizlik ya da kuvvet kaybı; bilinç bulanıklığı veya ani bilinç kaybı; konuşma ve/veya anlama güçlüğü; yürümekte zorlanma, baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı” şeklinde sıraladı.
‘BEYİN DAMAR HASTALIKLARI İNMEYE YOL AÇIYOR’
İnmenin, beyin damar hastalıklarının yol açtığı fonksiyon kaybı olarak tanımlandığını belirten Prof. Dr. Topçuoğlu, inmenin iki ana şeklinin olduğunu; biri beyin damarlarının tıkanması (iskemik), diğeri ise kanaması (hemorajik) olduğunu vurguladı. İnme belirtilerinin aniden ortaya çıkabileceği gibi saatler içinde kademeli olarak da gelişebileceğini ifade eden Topçuoğlu, bazen kişiler uykuda inme geçirebileceğini de kaydetti.
‘BELİRTİLER MUTLAKA DİKKATE ALINMALI’
Tek veya iki taraflı görme kaybı, çift görme, ani baş dönmeleri, hafıza kayıpları, şiddetli baş ağrıları ve epileptik nöbetlerin inme belirtilerinin arasında yer aldığını belirten Prof. Dr. Topçuoğlu, bu belirtilerin dikkate alınmasının önemine vurgu yaptı.
‘İNMEDE İLK 4,5 SAAT İÇİNDE MÜDAHALE EDİLMELİ’
İnmenin tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu belirten Prof. Dr. Topçuoğlu, zamanında müdahalenin önemine dikkat çekti. “Dakikalarla yarışarak inme tedavi edilebilir. Damar tıkanmasına bağlı (iskemik) inmelerde ilk 4,5 saat içerisinde müdahale edilirse, damarı tıkayan pıhtıyı eritmeye yönelik pıhtı eritici ilaçlar (trombolitik ajanlar) kullanılabilir. Ancak bu süre aşılmışsa ya da hasta uykuda inme geçirmişse, başlangıç zamanı net olarak belirlenemediğinden trombolitik tedavi imkanı ortadan kalkar. Bu noktada, zamanın önemine dikkat çekmek gerekir.” diye konuştu.
DÖRT SAĞLIK FAKTÖRÜNE DİKKAT!
İnmenin önlenebilir bir durum olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Topçuoğlu, Türk Nöroloji Derneği’nin önerdiği dört sağlık faktörünün ve dört sağlık davranışının göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti. “Vücut kitle indeksi, kan şekeri, kolesterol seviyesi ve kan basıncı gibi dört sağlık faktörü dikkate alınmalı; sigara içmemek, fiziksel aktivite, diyet ve uyku gibi sağlık davranışlarına da uyulmalıdır.” dedi.
‘UYKU, BEYİN DAMAR SAĞLIĞI AÇISINDAN ÖNEMLİ’
Uyku kalitesinin inmenin önlenmesindeki rolüne de değinen Prof. Dr. Topçuoğlu, “Uyku, beyin damar sağlığı için önemli bir fizyolojik fonksiyondur. Yetersiz ve kalitesiz bir uyku, beyin damar hastalıklarını tetikleyebilir. Bu nedenle uyku kalitesinin artırılması gereklidir; uyku apnesi gibi rahatsızlıklar mutlaka tedavi edilmelidir.” şeklinde konuştu.
‘EGZERSİZ VE AKDENİZ TİPİ BESLENME ÖNEMLİ’
Yaşam tarzının düzenlenmesinin inmenin önlenmesindeki önemine değinen Prof. Dr. Topçuoğlu, “Haftada en az 150 dakika, tek seferde de en az 10 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite (örneğin tempolu yürüyüş) yapılmalıdır. Aynı zamanda Akdeniz tipi beslenme benimsenmeli; sebze ve bitkisel proteinler ön planda tutularak, hayvansal protein, karbonhidrat ve yağların azaltılması gerekmektedir.” dedi.
‘VÜCUT KİTLE İNDEKSİ ARTTIKÇA RİSK ARTIYOR’
Yüksek kan basıncı, kan şekeri ve kolesterol seviyelerinin tedavi edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Topçuoğlu, “Artan vücut kitle indeksi, metabolik sendrom, kalp-damar ve beyin-damar hastalıkları için risk faktörüdür. Bu nedenle sağlıklı bir kiloya ulaşmak hedeflenmelidir. Ayrıca sigarayı bırakma inme riskini azaltmada kritik bir adımdır.” açıklamasında bulundu.
(DHA)
